Trong 6 năm tổ chức thực hiện, nguồn lực phân bổ và huy động hỗ trợ các huyện nghèo theo Chương trình 30a (chưa kể kinh phí thực hiện các chính sách giảm nghèo chung như mua thẻ bảo hiểm y tế, hỗ trợ giáo dục, hỗ trợ nhà ở…) là 20.189 tỷ đồng, trong đó ngân sách TW là 17.051  tỷ đồng, ngân sách địa phương là 2.000  tỷ đồng, hỗ trợ của các doanh nghiệp là 3.138  tỷ đồng.

Về kết quả thực hiện, đến cuối năm 2010, tỷ lệ hộ nghèo bình quân của 62 huyện nghèo đã giảm xuống còn 35% theo chuẩn nghèo cũ (bình quân giảm 5%/năm), đạt mục tiêu theo Nghị quyết đề ra, giảm tỷ lệ hộ nghèo xuống mức dưới 40%. Trong đó có 40/62 huyện đạt được mục tiêu giảm tỷ lệ hộ nghèo cuối năm 2010 giảm xuống dưới 40%; còn 22 huyện thuộc 6 tỉnh tỷ lệ hộ nghèo trên 40% là: Yên Bái, Điện Biên, Thanh Hóa, Nghệ An, Quảng Nam và Ninh Thuận. Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững giai đoạn 2012 - 2015 đặt mục tiêu phấn đấu đến cuối năm 2015 có 10% số huyện nghèo thoát khỏi tình trạng đặc biệt khó khăn, thì đến nay theo đánh giá sơ bộ đã có 8/64 huyện (chiếm tỷ lệ hơn 12%) có tỷ lệ hộ nghèo ngang bằng hoặc thấp hơn mức bình quân chung của tỉnh.

Tổng giám đốc Ngân hàng CSXH Dương Quyết Thắng - Thành viên Ban chỉ đạo TW về giảm nghèo bền vững cho biết, kết quả tín dụng tại 64 huyện nghèo hơn 6 năm (từ năm 2009 đến tháng 4/2015), Ngân hàng CSXH đã giải ngân 16.283 tỷ đồng. Doanh số thu nợ đạt 9.981 tỷ đồng. Tính đến ngày 30/4/2015 tổng dư nợ tại 64 huyện nghèo đạt 10.156 tỷ đồng với gần 455 nghìn khách hàng còn dư nợ.

Một số chương trình cho vay có dư nợ lớn như: hộ nghèo đạt gần 5.462 tỷ đồng; hộ sản xuất, kinh doanh tại vùng khó khăn trên 1.915 tỷ đồng; hộ cận nghèo gần 812 tỷ đồng; cho vay hộ nghèo về nhà ở theo Quyết định 167/2008/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ đạt trên 622 tỷ đồng...

Tuy nhiên, tính đến cuối năm 2014, tỷ lệ nghèo bình quân của 64 huyện nghèo còn cao gấp 5,5 lần so với tỷ lệ bình quân của cả nước; một số huyện có tỷ lệ hộ nghèo vẫn còn cao trên 50%, cá biệt có huyện cao trên 60% - 70%; kết quả giảm nghèo chưa thực sự bền vững, tỷ lệ hộ nghèo giảm nhanh nhưng tỷ lệ hộ cận nghèo lại tăng; số hộ nghèo dân tộc thiểu số chiếm hơn 90% tổng số hộ nghèo chung tại các huyện nghèo (do trên địa bàn chủ yếu là đồng bào dân tộc thiểu số); hệ thống cơ sở hạ tầng đã được quan tâm đầu tư nhưng chưa đáp ứng nhu cầu của người dân và địa phương, cơ cấu sản xuất, cơ cấu lao động chuyển dịch chậm.

Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng yêu cầu các Bộ, ngành hữu quan tiếp tục chuẩn bị, cân đối; bảo đảm và tăng thêm nguồn lực của TW trong trung hạn dành cho chương trình này; đồng thời đề nghị các địa phương quan tâm dành nguồn lực của địa phương theo thẩm quyền cho thực hiện chương trình giảm nghèo; lồng ghép hiệu quả chương trình giảm nghèo với các chương trình mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội khác; kiểm soát tốt các nguồn lực đầu tư. Tiếp tục quan tâm huy động nguồn lực từ các nguồn khác để tăng tín dụng cho thực hiện chương trình giảm nghèo. Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng đặc biệt lưu ý các Bộ, ngành, địa phương trong khâu tổ chức thực hiện phải làm tốt việc kiểm tra, thanh tra, đôn đốc, kịp thời tháo gỡ, xử lý những vướng mắc phát sinh trong triển khai thực hiện các chính sách về giảm nghèo.

Đối với NHCSXH, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng đề nghị tăng doanh số cho vay và mở rộng đối tượng cho vay để hỗ trợ hộ nghèo, hộ cận nghèo, hộ mới thoát nghèo làm kinh tế. Hiện, tỷ lệ tăng trưởng dư nợ của NHCSXH ở mức 6%, cần tăng tỷ lệ này lên khoảng 10%, để tạo nguồn lực mở rộng đối tượng cho vay hộ nghèo, hộ cận nghèo và hộ mới thoát nghèo.

Thủ tướng cho rằng cần phải thực hiện tốt hơn nữa, hiệu quả hơn nữa các biện pháp giảm nghèo bởi tỷ lệ hộ nghèo vẫn còn quá lớn, nhất là trong đồng bào dân tộc thiểu số.

Minh Hằng