Quỹ Hỗ trợ nông dân thành lập ngày 02/3/1996 theo Quyết định số 80/QĐ-HND của Ban Thường vụ Trung ương Hội Nông dân Việt Nam, trên cơ sở được sự đồng ý của Ban Bí thư Trung ương Đảng và Thủ tướng Chính phủ. Hoạt động Quỹ theo mô hình đặc thù, tự chủ, tự chịu trách nhiệm về tài chính; Không kinh doanh tiền tệ, không vì mục tiêu lợi nhuận, hỗ trợ nhưng phải bảo toàn và phát triển vốn…
Quỹ Hỗ trợ nông dân thuộc hệ thống Hội Nông dân Việt Nam, là công cụ, phương tiện, điều kiện quan trọng để tập hợp, vận động đông đảo hội viên, phát huy vai trò chủ thể của nông dân trong phát triển nông nghiệp, xây dựng nông thôn mới; phát huy vai trò trung tâm và nòng cốt của Hội Nông dân trong các phong trào nông dân và công cuộc xây dựng nông thôn mới: Xây dựng chi Hội, tổ Hội Nông dân nghề nghiệp, thúc đẩy phát triển kinh tế hợp tác, Hợp tác xã trong nông thôn, sản xuất hàng hóa, tham gia vào các chuỗi giá trị.
Được sự quan tâm của Đảng, Chính phủ, các cấp ủy Đảng, chính quyền địa phương, sự phối hợp tạo điều kiện của các ban, Bộ, ngành, đoàn thể, sự ủng hộ tích cực của các tầng lớp nhân dân, sự nỗ lực phấn đấu của các cấp Hội, cán bộ, hội viên, nông dân, đến nay Quỹ HTND đã đạt được những kết quả rất tích cực. Từ nguồn vốn 40 tỷ đồng khi thành lập năm 1996, đến năm 2010 phát triển lên 547 tỷ đồng và đặc biệt từ năm 2011 đến nay Quỹ HTND có sự phát triển mạnh mẽ: đến hết 2019, tổng nguồn vốn Quỹ HTND toàn hệ thống đạt trên 3.400 tỷ đồng cho hơn 163 nghìn hội viên, nông dân vay thông qua 13.691 dự án. Song hành với hoạt động Quỹ, Hội ND các cấp chủ động phối hợp với các Ngân hàng, nhất là Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn và Ngân hàng Chính sách Xã hội thực hiện ủy thác vốn cho nông dân. Kết quả dư nợ ủy thác đến hết năm 2019 đạt hơn 125.000 tỷ đồng, giúp cho trên 3 triệu hộ hội viên, nông dân vay vốn.
Quỹ Hỗ trợ nông dân đã được thành lập, hoàn thiện tư cách pháp nhân ở 63/63 tỉnh, thành phố và hàng trăm Quỹ HTND cấp huyện. Hoạt động Quỹ HTND đã góp phần tích cực thực hiện thắng lợi mục tiêu quan trọng của Đảng và Nhà nước, nhất là về xóa đói giảm nghèo và hướng dẫn, hỗ trợ, thúc đẩy phong trào nông dân thi đua sản xuất kinh doanh giỏi, tạo điều kiện nông dân liên kết, hợp tác phát triển kinh tế, làm giàu, xây dựng Hội trong sạch, vững mạnh…
Với những thành tích đạt được, Quỹ HTND được tặng nhiều phần thưởng cao quý của Đảng, Nhà nước, Chính phủ: Huân chương Lao động hạng Ba (năm 2009), nhiều bằng khen, Cờ thi đua của Thủ tướng Chính phủ. Vào dịp kỷ niệm 20 năm ngày thành lập (02/3/2016), Quỹ HTND Trung ương vinh dự được đón nhận phần thưởng cao quý của Chủ tịch nước - Huân chương Lao động hạng Nhì.